
Eskişehir İl Millî Eğitim Müdürlüğü ve Anadolu Mektebi iş birliği ile 22-24 Aralık 2024 tarihleri arasında üç oturumlu Dîvanu Lügati-t Türk Panel Programı gerçekleştirildi.
22 Aralık 2024 Pazar günü şehrin kültürel mekanlarına yapılan ziyaretlerin ardından tanışma toplantısına İl Millî Eğitim Müdürü Sinan Aydın, Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim Genel Müdürü Fethi Fahri Kaya, eski Lefkoşa Eğitim Müşaviri Ekrem Toklucu, Merkez Valileri Mevlüt Bilici ve Aydın Nezih Doğan, Ankara, Isparta, Bursa, Kastamonu, Denizli, Kahramanmaraş, Konya ve Eskişehir'den öğretmen ve öğrenciler katıldı.
22 Aralık 2024 Pazar günü şehrin kültürel mekanlarına yapılan ziyaretlerin ardından tanışma toplantısına İl Millî Eğitim Müdürü Sinan Aydın, Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim Genel Müdürü Fethi Fahri Kaya, eski Lefkoşa Eğitim Müşaviri Ekrem Toklucu, Merkez Valileri Mevlüt Bilici ve Aydın Nezih Doğan, Ankara, Isparta, Bursa, Kastamonu, Denizli, Kahramanmaraş, Konya ve Eskişehir'den öğretmen ve öğrenciler katıldı.
Program, Eskişehir İl Millî Eğitim Müdürü Sinan Aydın'ın selamlama konuşmasıyla başladı. MEB Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim Genel Müdürü Fethi Fahri Kaya da bir konuşma yaptı ve konuşmasında “Anadolu Mektebi sadece Anadolu’da değil ülkemizin sınırlarını aşmış bir okuma programıdır. Bizler de bu kıymetli okuma programına katkı sağlamak için çalışıyoruz. Okumak hemen etkisini gösteren bir faaliyet değildir zamanla sabırla etkisini gördüğümüz bir harekettir. Eğitim ile ilgili yapılacak olan her çalışma her çaba zamanla farkını kişiye yansıtacaktır." sözlerinin ardından "Anadolu Mektebi okuma programına emek veren başta Sayın Sami Güçlü hocama ve öğretmen ve öğrencilerine teşekkür ediyorum.” ifadelerini kullandı.
Sami Güçlü ise konuşmasında “Bugün Eskişehir’de bizi ağırlayan Sayın İl Millî Eğitim Müdürlüğüne teşekkürlerimi sunuyorum. Divan-ı Lügati’t Türk, Dede Korkut Hikâyeleri gibi köklerimize bizi ulaştıracak bize bizi anlatacak eserlerimizi okumalıyız, okutmalıyız. Sayın Nabi Avcı'nın Millî Eğitim Bakanı olduğu zaman diliminde Anadolu Mektebinin bir programına katılmasının ardından 'Bu kıymetli okuma programının bütün illerde yayılmasını isterim' demiş ve gerçekleştirmişti. ” sözleri ile Anadolu Mektebinin gelişim sürecinden bahsetti.
Bir diğer konuşmacı Eski Lefkoşa Eğitim Müşaviri Ekrem Toklucu'nun “Eskişehir marka bir şehir ve bu marka şehir Anadolu Mektebine sahip çıkacak bir şehirdir.” ifadelerine yer vermesinin ardından Eskişehir Anadolu Mektebi öğrencilerinden olan ve Anadolu Mektebi Dede Korkut’un İzinde Kazakistan programına katılan Elvan Kavlak Kazakistan programı sırasında yaşadığı tecrübeleri anlattı.
Programın yazar-akademi söyleşisi bölümünde öğrenci ve öğretmenler ile bir araya gelen Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yeni Türk Dili Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erdoğan Boz, Divan-ı Lugati’t Türk hakkında genel bilgi verdikten sonra sanatta disiplinlerarası yaklaşımın öneminden bahsetti.
Eskişehir'de gerçekleştirilen programın ikinci gününde (23 Aralık 2024 Pazartesi) ise Eti Sosyal Bilimler Lisesinde açılış paneli yapıldı ve Anadolu Mektebi öğrencileri Dîvanu Lügati-t Türk okumaları sonucu hazırladıkları metinlerin sunumlarını gerçekleştirdiler.
Açış konuşmasını Eskişehir İl Milli Eğitim Müdürü Sinan Aydın yaptı. Aydın konuşmasında, nitelikli okumanın değeri ve okumada ailenin rol model olmasının öneminden bahsederek "Nitelikli okuma programı olan Anadolu Mektebi öğrencisi olduğunuz için hepinizi tebrik ederim. Anadolu Mektebi Okuma Programı şehrimizde gittikçe büyüyen bir program olduğu için onur duyuyorum. Anadolu Mektebini ve ona gönül veren siz değerli öğretmen ve öğrencilerimizi ilimizde ağırladığımız için çok mutluyuz, hepiniz hoş geldiniz." ifadelerine yer verdi.
Başkanlığını Ankara'dan Enesfırat Abidoğlu'nun üstlendiği panelde Denizli'den Eymen Doğramacı "Divanu Lügati-t Türk'teki Kültürel Ve Etnografik Bilgiler", Eskişehir’den Zeynep Demirel "Türk Harsının Haritası: Divanu Lügati-t Türk", Kastamonu’dan Mehmet Emin Kaymakcı "Kaşgarlı’dan Yaşayan Atasözleri: Kastamonu/Tosya Örneği" ve Konya’dan Emine Ebrar Bağcı "Divanu Lügati-t Türk’te Geçen Şiirlere Yansıyan Türk Kültürü" başlıklı sunumlarını gerçekleştirdiler.
Sunumların ardından değerlendirme konuşmasını yapan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdoğan Boz Divanu Lugati-t Türk’ün önemini dile getirdi ve konuşmacıların bu değerli çalışma üzerine yaptığı sunumları çok beğendiğini ifade ederek tebrik etti.
Eskişehir Vali Yardımcısı Yakup Güney ise panelistleri tebrik ederek Anadolu Mektebi kapsamında gerçekleştirilen okumaların önemi üzerinde durdu. Katılım belgelerinin takdimi ve hatıra fotoğrafı çekimi ile panel programı sona erdi.
Programa, Anadolu Mektebi Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sami Güçlü, Merkez Valileri Aydın Nezih Doğan ve Mevlüt Bilici, Vali Yardımcısı Yakup Güney, Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim Genel Müdürü Fethi Fahri Kaya, İl Müftüsü Muharrem Gül, İl Milli Eğitim Müdürü Sinan Aydın, idareci, öğretmen, öğrenci ve misafirler katılım gösterdi.
Aynı gün Gazi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ile Hacı Süleyman Çakır Anadolu Lisesinde yapılan diğer panellerde Doç. Dr. Ferdi Bozkurt ve Doç. Dr. Bekir Belenkuyu değerlendirme konuşması yapan isimler oldu. Bu panellere Eskişehir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Şube Müdürü Murat Arıcan, Odunpazarı İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü Taner Dalga ve çok sayıda öğrenci katıldı.
Büyük Türk dilbilimcisi Kaşgarlı Mahmud’un şaheseri ve Türk dilinin ilk sözlüğü Türk kültür tarihinin en önemli yazılı metinlerinden olan Divanu Lügati-t Türk; Türkçe madde başlı, Arapça açıklamalı, kapsamlı bir sözlük olarak değerlendirilse de yalnızca bir sözlük değildir. Türkçenin XI. yüzyıldaki dil özelliklerini belirtmesi bakımından ses ve yapı bilgisine ışık tutan bir dil bilgisi kitabı olduğu kadar Türk dünyasının kelime dağarcığını içeren sözlük, kişi boy ve yer adları kaynağı, halk bilimi ve halk edebiyatı seçkisi, tarihe ışık tutan bir kitaptır. Aynı zamanda da coğrafya ve kavimler bilgisi dallarında bir bilgi dağarcığı, çağın cemiyet yapısını, siyasî ve iktisadî çehresini tanıtması bakımından bir içtimaiyat ve iktisat dergisi, kâinat anlayışını yansıtan, dönemin tıbbı ve tedavi yöntemlerinden bilgi veren bir kaynaktır.
2024 yılının Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Dîvanu Lügati-t Türk yılı olarak ilan edilmesinin ardından Anadolu Mektebi; 950. yıl dönümü kutlamalarına katkı sağlamak, Divanu Lügati-t Türk’ün tanınması, öğrenciler tarafından erken yaşta keşfedilmesi ve anlaşılması gayesi ile Dîvanu Lügati-t Türk okuma programını başlatmıştır.
Bu kapsamda, Türkiye genelinde 100 kadar Anadolu Mektebinin lise ve üniversite düzeyindeki öğrencilerinden oluşan gönüllü katılımcılar ile Divanu Lügati-t Türk üzerine özel bir okuma grubu oluşturulmuş Ahmet B. Ercilasun, Şükrü Haluk Akalın, Feyzi Ersoy’un eserlerini okuyan öğrenciler 4 aylık okuma sürecinin ardından metinlerini yazmışlardır.