9 Mart 1919 tarihinde Kırım’ın Yalta şehrinin Gurzuf köyünde doğar. Çocukluğu kıtlık, yoksulluk, Rus emperyalizminin zulmü ve büyük baskılar altında geçer. İlkokulu köyünde, ortaokulu Akmescit’te bitirir. Kırımı Pedogoji Enstitüsü ikinci sınıfta iken İkinci Dünya Savaşı çıkar. 1941’de Ukrayna cephesinde Almanlara esir düşer. Almanların yenilmesi üzerine esir kampından kurtularak müttefik devletler safına sığınır. 1976’da Londra’ya yerleşir. İngiltere’deki hayatı da hiç kolay olmaz; bir taraftan yazarken en vasıfsız ve ağır işlerde çalışmak zorunda kalır.
“Türkçe bana anamın konuştuğu dil” diyerek yazı dili olarak Türkçeyi kabul eder. Türkiye Türkçesindeki ilk kitabı 1956 yılında Varlık Yayınları tarafından yayınlanan Korkunç Yıllar’dır. Yaşar Nabi ile mektuplaşarak tanışan Dağcı, eserlerini de posta yolu ile gönderir. Soğuk savaş şartlarının siyasi etkilerinin hissedilmesi, Sovyetler Birliği’nin sol entelijansiya ile kurduğu ilişkiler ve fikir hayatımızdaki çatlamalar yazarı yalnızlaştırmak üzereyken, Ötüken Yayınevi ile tanışır. Ötüken Yayınevi vasıtasıyla yirmiden fazla kitabı Türk okuyucusuyla buluşturur.
Dağcı Türk edebiyatının büyük yazarları arasındadır. Romanlarında Kırım Türklerinin yaşadığı acıları hüzünlü ama berrak bir üslupla aksettirir. Kitapları yıllarca elden ele dolaşır. Kırımla olan ilgisini hiçbir zaman koparmaz ve Kırım Türklerinin vatanlarına dönüşlerini anlatmayı ihmal etmez. Hatıralarında “Ben yalnızca Kırım’ın yazarı değilim ama Kırım’ın faciasını bütün gerçeği ve içtenliğiyle yalnız ben yazabilirdim” der. Hayatının son yıllarında içerisinde bulunduğu muhitteki karakterleri ele alan hikayeler de yazar.
En büyük destekçisi savaş sırasında Polonya’da tanıştığı ve 1998 yılında kaybettiği kıymetli eşi Regina Hanım olur. Aralarında Yazarlar Birliği’nin ve İlesam’ın yılın yazarı, Türk Ocakları’nın üstün hizmet ödülü de olmak üzere sayısız ödül alır. En son 21.02.2011 tarihinde Marmara Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü tarafından düzenlenen “Türk Dünyasında Zirve Şahsiyetler: Cengiz Dağcı” sempozyumuyla yazarlık macerası ele alınan Cengiz Dağcı, 22 Eylül 2011 tarihinde Londra’nın Soutfields bölgesindeki evinde saat 12:30 sıralarında vefat etti. Dağcı’nın vefatı üzerine Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Ukrayna Devleti nezdinde yaptığı görüşmelerde 70 yıldır ayrı kaldığı Kırım topraklarına gömülmesi için izin alındı. Dağcı’nın cenazesi 1 Ekim 2011 Pazar günü, Akmescid’ e 100 kilometre uzaklıktaki Yalta bölgesine bağlı Kızıltaş köyüne defnedildi.
Eserleri;
Romanları: Onlar Da İnsandı, Korkunç Yıllar, Yurdunu Kaybeden Adam, İhtiyar Savaşçı, Benim Gibi Biri, Üşüyen Sokak, Ölüm ve Korku Günleri, Biz beraber Geçtik Bu Yolu, Dönüş, Yoldaşlar, O Topraklar Bizimdi, Badem Dalına Asılı Bebekler, Anneme Mektuplar, Regina
Tarihi Romanı; Genç Timuçin
Hikayeleri; Bay Markus’un Köpeği, Bay John Marple’in Son Yolculuğu, Oy, Markus Oy!, Rüyalarda: Ana ve Küçük Alimcan
Denemeleri; Ben ve İçimdeki Ben ( Yansılar’dan Kalanlar), Yansıları 1, Yansıları 2, Yansıları 3, Yansıları 4
Hatıratı; Hatıralarda Cengiz Dağcı
Cengiz Dağcı Hakkında Yazılan Eserlerden Öneriler
- İnci Enginün, Cengiz Dağcı ve Vatan Duygusu, Araştırmalar ve Belgeler, Dergâh Yay.
- İsa Kocakaplan, Kırım'ın Ebedî Sesi Cengiz Dağcı. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yay..(2010)
- Emel Kefeli- Nesrin Sarıahmetoğlu (Haz.),Bellek-İnsan-Eser: Cengiz Dağcı, İstanbul: Ötüken Neşriyat. (2011)
- İbrahim Şahin-Salim Çonoğlu Vatanı Dilinde Cengiz Dağcı, İstanbul, Ötüken Neşriyat. (2017)
- Nurcan Ankay–Deniz Depe (Haz.), Uluslararası Cengiz Dağcı Sempozyumu Bildiri Kitabı, Eskişehir. (2017)
Tam Metin: https://estudam.ogu.edu.tr/Storage/ESTUDAM/Uploads/CENGİZ-DAĞCI-BİLDİRİ-KİTABI-PDF.pdf
ANADOLU MEKTEBİ YAZAR OKUMALARI
CENGİZ DAĞCI OKUMA LİSTESİ
